งานวิจัย MIT ชี้ พึ่งพา ChatGPT มากเกินไป อาจกระทบการคิดและความจำ

ในยุคที่ AI กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน การใช้เครื่องมืออย่าง ChatGPT เพื่อช่วยเขียนบทความ ตอบคำถาม หรือแม้แต่เตรียมสอบ กลายเป็นเรื่องปกติสำหรับหลายคน แต่ผลวิจัยล่าสุดจาก MIT Media Lab สะท้อนแง่มุมที่ควรพิจารณาอย่างจริงจัง

ทีมนักวิจัยจาก MIT ได้ทดลองกับอาสาสมัคร 54 คน อายุระหว่าง 18–39 ปี โดยแบ่งออกเป็นสามกลุ่มในการเขียนเรียงความตามมาตรฐาน SAT ได้แก่ กลุ่มที่ใช้ ChatGPT กลุ่มที่ใช้เครื่องมือค้นหา เช่น Google และกลุ่มที่เขียนด้วยสมองล้วน ๆ โดยทุกคนสวมอุปกรณ์วัดคลื่นไฟฟ้าสมอง (EEG) ตลอดการทดลอง เพื่อวิเคราะห์รูปแบบการทำงานของสมอง

ผลการทดลองชี้ว่า กลุ่มที่ใช้ ChatGPT มีแนวโน้มจำเนื้อหาจากบทความของตนเองได้น้อยที่สุด อีกทั้งยังมีระดับความมั่นใจในความเป็นเจ้าของผลงานต่ำที่สุดด้วย ขณะที่กลุ่มที่เขียนด้วยสมองล้วนแสดงออกถึงการจดจำและความมั่นใจได้สูงกว่าอย่างชัดเจน

เมื่อวิเคราะห์ข้อมูล EEG พบว่าค่า dDTF ซึ่งสะท้อนระดับการเชื่อมต่อระหว่างส่วนต่าง ๆ ของสมองในกลุ่มที่ใช้ ChatGPT นั้นต่ำกว่ากลุ่มอื่นอย่างมีนัยสำคัญ นอกจากนี้ การประมวลผลด้านภาษาผ่าน NLP และผู้เชี่ยวชาญยังพบว่า เรียงความที่เขียนด้วย ChatGPT ขาดความหลากหลายและมิติด้านเนื้อหามากกว่ากลุ่มอื่น

แม้ว่างานวิจัยนี้ยังอยู่ระหว่างกระบวนการ Peer-review และมีขนาดกลุ่มตัวอย่างที่เล็ก แต่ก็ชี้ให้เห็นประเด็นสำคัญว่า การพึ่งพา AI มากเกินไปอาจนำไปสู่สิ่งที่เรียกว่า Cognitive Debt หรือ ‘หนี้ทางปัญญา’ ที่ส่งผลให้สมองไม่ได้ฝึกใช้งานอย่างเต็มที่

หัวหน้าทีมวิจัย นาตาลียา คอสมิน่า กล่าวว่า หนึ่งในเหตุผลที่เธอเผยแพร่งานวิจัยก่อนผ่าน Peer-review คือความกังวลว่าในอนาคตอันใกล้ที่ AI ถูกใช้ในระดับการศึกษาตั้งแต่วัยอนุบาล ซึ่งอาจสร้างผลกระทบต่อพัฒนาการระยะยาวของเด็กโดยไม่รู้ตัว

Cathcart Technology ได้ข้อสรุปจากงานวิจัยนี้ว่า AI ควรถูกใช้เพื่อเสริมศักยภาพมนุษย์ ไม่ใช่ลดทอนกระบวนการคิด โดยเฉพาะในกระบวนการเรียนรู้ สร้างสรรค์ และคิดวิเคราะห์ เพราะสิ่งเหล่านี้ยังเป็นความสามารถเฉพาะของมนุษย์ ที่ AI ไม่สามารถแทนที่ได้อย่างสมบูรณ์

แหล่งข้อมูล: นักวิจัย MIT เผยใช้ ChatGPT บ่อย ๆ แล้วอาจสมองฝ่อ ? หลังพบสมองคิดน้อยลง หลงลืมสิ่งที่เขียน เสี่ยงเรียนรู้ช้าถาวร

อ่านวิจัย: Your Brain on ChatGPT: Accumulation of Cognitive Debt when Using an AI Assistant for Essay Writing Task